Hải, Thăng, Thể, Dụ, Thắng, Tâm: Ai ăn BOT khiến Phúc đổ vỏ? (Phạm Chí Dũng)
“Đổ vỏ” lại là bài học vừa kinh nghiệm vừa xương máu đã và đang hiện
hình rõ mồn một. Một trong những nhân vật bị xem là “kẻ đổ vỏ vĩ đại” là
Thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc.
Cuộc chiến mới trong nội bộ
Vào tháng Tư năm 2017, khi nổ ra phản kháng bất tuân dân sự đầu tiên
của lái xe đối với trạm thu phí BOT Bến Thủy 1 ở tỉnh Hà Tĩnh, đã chẳng
mấy người hình dung ra tương lai gần một cuộc chiến trong nội bộ đảng sẽ
khởi nguồn từ “điểm nóng xã hội” bất ngờ này.
Cho đến vụ BOT Cai Lậy ở tỉnh Tiền Giang, nhiều người đã nhận ra tình
trạng phân hóa tung tóe giữa những cơ quan chấp pháp, đặc biệt giữa
những người đứng đầu các cơ quan đó, về quan điểm và cách thức xử lý
“khủng hoảng BOT”.
Nếu phong trào biểu tình của giáo dân và ngư dân các tỉnh miền Trung
phản kháng thảm họa xả thải của Formosa vào năm 2016 đã bị chính quyền
và công an khá tương đồng quan điểm để tiến hành nhiều hành động trấn
áp, đàn áp, thì rất đáng chú ý, phong trào phản kháng BOT lại làm lộ ra
một khoảng khác biệt, nếu không muốn nói là làm lộ ra cái hố phân cách
giữa nhóm Bộ Giao thông Vận tải cùng chủ đầu tư BOT - nhóm bị dư luận xã
hội từ lâu xem là trục lợi chính sách để “ăn BOT”, với các bộ ngành
khác có liên quan đến trách nhiệm “đổ vỏ BOT”.
Dấu vết Hoàng Trung Hải?
Vào đầu tháng 12/2017, ngay vào thời điểm Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc
bắt buộc phải chỉ đạo tạm dừng thu phí một tháng đối với BOT Cai lậy để
tìm phương án giải quyết, trên mạng xã hội bất ngờ xuất hiện một văn bản
“V/v chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư tuyến tránh quốc lộ 1
đoạn qua thị trấn Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang”, được ký ngày 15/1/2014 bởi
Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải.
Công văn trên mang số 97/TT - KTN, dù không mang dấu “MẬT”, nhưng
chắc chắn mang tính “nội bộ” và chỉ lần đầu tiên được tung lên mạng xã
hội. Xét về thể thức, công văn này mang nhiều yếu tố có vẻ thật chứ
không phải là văn bản giả. Việc chưa có tờ báo nhà nước nào, dù đề cập
rất nhiều về BOT Cai Lậy nhưng lại chưa đăng công văn này, cho thấy “sự
thận trọng cần thiết” của báo đảng khi đối tượng của công văn này chính
là ông Hoàng Trung Hải - đương kim ủy viên bộ chính trị và bí thư Hà
Nội.
Hoàng Trung Hải cũng là cái tên bị xem là hoặc trực tiếp hoặc gián
tiếp liên quan đến vụ xả thải gây ô nhiễm khủng khiếp của Nhà máy
Formosa, vào thời ông Hải còn là Phó thủ tướng.
Cũng vào thời Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải, nhiều dư luận cho biết
hầu như 100% công trình BOT được Bộ Giao thông Vận tải áp dụng hình thức
“chỉ định thầu” - một thủ pháp hay thủ đoạn độc quyền trong đấu thầu mà
luôn mang lại lợi lộc lẫn tiêu cực ghê gớm cho giới quan chức.
Bộ Giao thông Vận tải lại vừa được “thay tướng”, với bộ trưởng mới là Nguyễn Văn Thể.
Dấu vết Đinh La Thăng và Nguyễn Văn Thể?
Mới sau hơn một tháng chấp nhiệm, ông Thể đã bị những tờ báo nhà nước
như Tuổi Trẻ, Thanh Niên lôi tuột tên phải chịu trách nhiệm, bởi chính
Nguyễn Văn Thể là quan chức dính líu sâu, ít nhất về trách nhiệm, đến vụ
BOT Cai Lậy khi ông Thể còn là Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải vào năm
2013.
Cho tới nay, có tới 88 trạm thu phí BOT ở Việt Nam. Trong đó, Bộ Giao thông Vận tải “ăn” đến 74 trạm BOT.
Có một sự thật là vào thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Bộ trưởng
giao thông Đinh La Thăng, BOT đã trở nên một cơn dịch tràn khắp đất
nước, kéo theo đến hai chục ngân hàng tham dự việc cho vay vốn để một số
chủ đầu tư “tay không bắt giặc”, sau đó chia bôi với nhau.
Nhưng nếu nói Đinh La Thăng là tác giả độc quyền của nạn dịch BOT thì
quả oan uổng cho ông Thăng. Vì ngoài Đinh La Thăng, dịch BOT còn được
đạo diễn bởi không ít tác giả khác mà cái tên Nguyễn Văn Thể chỉ là một
minh họa.
Hiển nhiên, BOT là một nguồn lợi màu mỡ cho nhóm lợi ích giao
thông. Đó chính là nguồn cơn vì sao trong suốt một thời gian dài và mặc
dù bị phản ứng ngày càng quyết liệt, Bộ Giao thông Vận tải vẫn khăng
khăng cố thủ không chịu di dời trạm BOT Cai Lậy, cho dù trạm này rõ ràng
đặt sai vị trí. Mới đây, bộ này còn đưa ra 3 phương án xử lý BOT Cai
Lậy, nhưng ấn tượng nhất là phương án nào cũng chỉ có lợi cho chủ đầu tư
và dễ khiến cánh lái xe… nổi loạn.
Trong khi đó, một chi tiết mà báo chí nhà nước không dám đề cập là “BOT Cai Lậy là của ai?”.
Dấu vết Ngô Văn Dụ và Nông Đức Mạnh?
Một thông tin chưa kiểm chúng xuất hiện trên mạng xã hội cho rằng
Công ty Bắc Ái nắm 65% cổ phần tại BOT Cai Lậy và Công ty này có trụ sở
tại Số nhà 215 đường Mê Linh, phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh
Vĩnh Phúc. Đây chính là địa chỉ nhà riêng của Ngô Hồng Thắng, Phó Giám
đốc Trung tâm Quảng cáo và Dịch vụ Truyền hình TVAd. Ngô Hồng Thắng,
sinh năm 1971, lại là con trai của Ngô Văn Dụ, nguyên Ủy viên Bộ Chính
trị khóa XI, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm
tra Trung ương, nguyên Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu
Quốc hội Việt Nam khóa XII. Vậy, ông chủ của BOT Cai Lậy chính là cha
con nhà Ngô Văn Dụ, Ngô Hồng Thắng.
Chưa kể, Ngô Văn Dụ còn là đệ tử ruột của nguyên Tổng bí thư Nông Đức Mạnh.
Vợ hiện thời của Nông Đức Mạnh lại là Đỗ Huyền Tâm - cựu đại biểu
quốc hội, chủ đầu tư của nhiều công trình, trong đó có công trình BOT,
mà nghe nói chỉ nhờ thế của Nông Đức Mạnh mà công ty của bà Huyền Tâm
mới thầu được công trình BOT và do đó mới trả được nợ ngân hàng để bà
không bị tra tay vào còng.
Thế còn quan điểm và cách thức hành xử của ngành công an đối với “khủng hoảng BOT” thì sao?
Ai ăn nấy chịu!
Trong khi giới lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải và giới chủ đầu tư các
công trình BOT, kể cả chính quyền một số địa phương bị nhiều dư luận cho
là có “ăn chịu” với trạm BOT như Đồng Nai, Tiền Giang luôn gào thét đòi
“công an vào cuộc xử lý hành vi gây rối kích động, chống đối”, đồng
thời “hợp đồng” với công an để dàn hàng trăm cảnh sát cơ động và cảnh
sát giao thông, chưa kể cảnh sát trật tự ngay tại hai trạm BOT Biên Hòa
và BOT Cai Lậy như một cách để răn đe và khủng bố tâm lý lái xe…, lại
xuất hiện tình trạng “chểnh mảng chức trách” trong khối công an.
Tiêu biểu là một quan chức công an - Thiếu tướng Bùi Bé Tư, Giám đốc
Công an tỉnh An Giang, khi trả lời phỏng vấn của trang Zing.vn, đã cho
rằng việc tài xế quay đầu nhiều vòng để qua lại BOT Cai Lậy không vi
phạm gì cả, trừ khi họ tổ chức kích động gây rối. “Người ta thích thì
người ta chạy, có xe thì người ta chạy thôi, miễn sao họ đi đúng luật”,
ông Bùi Bé Tư nói huỵch toẹt.
Trong khi đó, lại có quan điểm trong Bộ Công an đòi “xử” những lái xe
gây kích động, cụ thể là nêu danh sách 14 xe tải “chạy đi chạy lại trả
tiền lẻ”.
Theo đó, một lần nữa lại nổi lên dư luận về hiện tồn “hai Bộ Công an”
- một của Bộ trưởng Tô Lâm, và một của ủy viên thường vụ đảng ủy công
an trung ương Nguyễn Phú Trọng.
Chẳng mấy khó khăn để hình dung ra tâm trạng đương thời: “Ai ăn nấy
chịu”. Nhiều cơ quan công an địa phương, mặc dù có thể đã được chủ đầu
tư BOT tận tình “chăm sóc”, nhưng do chẳng hề dính phần với những khoản
lợi nhuận khổng lồ đã được chia chác, nên không thể không “lăn tăn”
trước trách nhiệm phải “đổ vỏ”.
“Đổ vỏ” lại là bài học vừa kinh nghiệm vừa xương máu đã và đang hiện
hình rõ mồn một. Một trong những nhân vật bị xem là “kẻ đổ vỏ vĩ đại” là
Thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc.
Ông Phúc, không thể khác hơn nếu còn muốn ngồi ở ghế thủ tướng, là
phải ngày đêm điên đầu tìm kế xử ký vô số hậu quả về nợ xấu, nợ công,
ngân hàng, tham nhũng…, và chắc chắn không thiếu vô số đơn thư tố cáo để
lại từ người tiền nhiệm là Nguyễn Tấn Dũng.
Còn ngay trước mắt là vụ BOT Cai Lậy, cùng hàng loạt biến động có thể
xảy ra ngày một ngày hai ở các trạm BOT khác. Dường như Thủ tướng Phúc
đang bị kẹt giữa ba làn đạn: phản ứng từ người dân và ít nhất hai phe
phái xung khắc nhau trong nội bộ đảng.
Chỉ “quyết” sai một ly, hiện tồn và tương lai chính trị của ông Phúc sẽ thêm phần nguy hiểm.
VOA